یک ماه تا پایان انحصار حاکم بر پروانه اپراتور چهارم فیبرنوری ایران بیشتر زمان باقی نمانده و در این شرایط ایرانیان‌نت به دنبال جذب سرمایه‌گذار خارجی با محوریت MTN است؛ در این شرایط آیا همچنان مذاکره بر سر واگذاری ۱۵ درصد سهام این شرکت ایرانی است؟
سرمایه‌گذاران اقتصاد جهانی به دنبال سرمایه‌گذاری در طرح‌هایی هستند که حداقل ریسک و حداکثر بازدهی را نصیبشان کند.
در حال حاضر شرکت‌های اپراتوری تلکام دارای سهام کم ریسکی هستند به طور متوسط بتایی که موسسات تحقیقی و سرمایه‌گذاری بزرگ دنیا برای اینگونه شرکت‌ها تخمین زده‌اند کمتر از یک و نشان دهنده این مهم است که نوسانات بازده در این سهام از نوسانات بازده بازار کمتر است.
عامل "بتا" وسیله‌ای برای ارزیابی عملکرد یک سهم خاص یا گروهی از سهام در جریان حرکت کلی بازار است. اگر بتای سهمی برابر با یک باشد افزایش و کاهش قیمت آن درست مطابق حرکت بازار خواهد بود.
در صورتیکه اگر بتای سهمی 2 باشد، افزایش و کاهش قیمت آن دو برابر خواهد بود.
سهمی که بتای آن کمتر از یک و مثلا 0.5 درصد باشد، اگر رشد قیمت‌ها در سطح بازار 10 درصد باشد رشد قیمت آن 5 درصد خواهد بود. معمولا برای ارزیابی ریسک سیستماتیک در مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای از بتا استفاده می‌شود.
به صورت خلاصه، سهم‌های با بتای بالا ریسکی‌تر هستند اما پتانسیل بالاتری برای بازدهی دارند و سهم‌های با بتای پایین، ریسک و بازدهی کمتری خواهند داشت.
از این حیث تأمین مالی پروژه‌های FTTx (فیبرنوری) در برخی نقاط دنیا از طریق منابع خارجی صورت می‌گیرد و با نگاهی به ترازنامه کمپانی‌های فعال در این عرصه می‌توانیم متوجه آن شویم.
سیستم FTTx به عنوان یک نوع معماری با هزینه مناسب در ارتباط با سیستم‌های صدا، تصویر و دیتا به کار خواهد رفت و از آن جهت که در آینده FTTx هر چه بیشتر رایج خواهد شد، این عامل باعث ظهور کاربردهای جدیدی می‌گردد که این امر فرصت‌های جدیدی درباره افزایش پهنای باند از طریق فیبرنوری پدید خواهد آورد.
اپراتور چهارم فیبرنوری کشور (ایرانیان‌نت) نیز مدت‌هاست درصدد رایزنی با شرکت‌های خارجی متقاضی سرمایه‌گذاری در این پروژه است تا به شکلی بتواند عقب افتادگی‌های چند ساله‌اش را جبران کند.
با در نظر گرفتن اینکه ایرانیان‌نت در تاریخ 90/4/4 تحت شماره 407332 و شناسه ملی 10320582435 در اداره کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری سازمان ثبت اسناد و املاک ایران به ثبت رسید، بنابراین پایان انحصار آن سال 95 خواهد بود.
طبق اصول حاکم بر پروانه این اپراتور، دولت ضمانت 5 سله‌ای را بابت سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از پروژه فیبرنوری برای آن در نظر گرفته بود که مرداد ماه امسال به پایان می‌رسد.
گذشته از اینکه محمود واعظی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- اواسط سال گذشته به یکباره پشت تریبون رفت و از تمدید سه ساله انحصار این اپراتور خبر داد. این اظهارنظر عجیب و یکباره فضای بخش خصوصی متقاضی ورود به حوزه فیبرنوری را ملتهب کرد.
کارشناسان و فعالان بخش خصوصی اظهارات واعظی را خلاف قانون می‌دانند و معتقدند اگر اینگونه باشد که دولت پروانه‌های صادر شده خودش را هم نادیده بگیرد و به شکل سلیقه‌ای اقدام به وضع یا تغییر قوانین کند، امنیت سرمایه‌گذاری در ایران به خطر می‌افتد و اعتماد همگان به پروانه‌های صادر شده از سوی کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات (حاکم حوزه ICT) از بین می‌رود.
مدت‌هاست شنیده می‌شود اپراتور چند ملیتی MTN که یکی از سهامداران ایرانسل است، درصدد ورود به پروژه فیبرنوری ایران نیز به شکل سهامداری در ایرانیان‌نت است.
این شنیده‌ها هیچگاه توسط مسئولان اجرایی حوزه ICT و مدیران شرکت ایرانیان‌نت رد نشد بلکه با توضیحات تکمیلی آنها پیرامون احتمال ورود اپراتوری خارجی که قبلا سابقه فعالیت در بازار ایران را داشته در پروژه فیبرنوری ایرانیان‌نت، به نوعی تأیید شد.
هر چند یک ماه تا پایان انحصار دوره ایرانیان‌نت در پروژه فیبرنوری کشور، زمان باقی نیست و گفته می‌شود MTN با این شرکت به توافق نهایی رسیده اما مسئولان حوزه ICT و مدیران این شرکت ماه‌هاست ترجیح داده‌اند که سکوت کنند.
صحبت از مذاکره اپراتوری خارجی برای ورود به یکی از بزرگترین پروژه‌های ملی کشور است اما مسئولان ساکت هستند.
این سکوت نه تنها از جو روانی نمی‌کاهد و فضا را به حاشیه نمی‌کشاند، بلکه کمی شائبه‌برانگیز است.
جدای از داستان شراکت یک اپراتور خارجی در سهامداری این شرکت، اپراتورهای FCP به شدت خود را برای شرایط پسا انحصار آماده می‌کنند و حتی برخی از آنها طبق اظهارات رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور وارد مذاکره با اپراتورهای خارجی برای استفاده از تجربه آنها در توسعه FTTx ایران شده‌اند.
البته تکلیف اظهارات وزیر ارتباطات مبنی بر تمدید انحصار ایرانیان‌نت به مدت سه سال نیز همچنان مشخص نیست و این بلاتکلیفی، تصمیمات FCPها را هم برای سرمایه‌گذاری در این حوزه کمی مختل کرده است.
با این حال ورود یک اپراتور خارجی به پروژه فیبرنوری ایران در مقام ذی‌نفع، عملا بحث‌های متعددی از اهلیت آن تا ضرورت چنین کاری را به دنبال داشته و دارد.
بسیاری معتقدند زمانیکه در پروانه‌های FCP هم اجازه توسعه فیبرنوری داده می‌شود، دعوت از یک اپراتور خارجی با پشتوانه مالی کافی از انگیزه متخصصان داخلی و سرمایه‌های کشور می‌کاهد.
برخی دیگر هم می‌گویند بهتر بود از ظرفیت و سرمایه‌های شرکت‌های ایرانی در قالب FCP، برای پیشبرد پروژه نیمه تعطیل مانده ایرانیان‌نت استفاده می‌کرد.
در حال حاضر سوال مهمی که در ارتباط با احتمال ورود شرکت خارجی به سهامداری ایرانیان‌نت می‌توان داشت، "میزان شراکت آن در سبد سهام اپراتور چهارم فیبرنوری" است.
با توجه به اینکه یکی از مدل‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی شرکت ایرانیان‌نت استفاده از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) است، آیا همچنان این شرکت همچون گذشته در نظر دارد تا از طریق واگذاری 15 درصد سهام خود نسبت به جذب سرمایه‌گذار خارجی اقدام کند؟
