طرح آمارگیری برخورداری خانوار و استفاده افراد از خدمات و سرویس‌های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات در ۳۰ استان با جامعه آماری ۲۴ هزار خانوار در ایران آغاز شده و نتایج آن ۲۵ اسفند ماه منتشر و به کل کشور تعمیم داده می‌شود.

 

طرح آمارگیری برخورداری خانوار و استفاده افراد از خدمات و سرویس‌های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات در ۳۰ استان از ۱۰ تیر ماه آغاز شد. جامعه آماری این طرح ۲۴ هزار خانوار در پهنه جغرافیایی کشور ایران خواهد بود و نتایج آن ۲۵ اسفند ماه منتشر و به کل کشور تعمیم داده خواهد شد.

 

در این راستا جزییات شاخص‌ها، تعاریف و پرشنامه طرح آمارگیری برخورداری خانوار و استفاده افراد از خدمات و سرویس‌های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات منتشر شد. این جزییات شامل شاخص‌های وضعیت دسترسی خانوار به فناوری اطلاعات و ارتباطات، انواع فعالیت‌های کاربران رایانه، وضعیت استفاده‌ی اعضای خانوار از فناوری اطلاعات و ارتباطات، مشخصات کاربران اینترنت، وضعیت خریدهای اینترنتی کاربران اینترنت و همچنین پرسشنامه خانوار است.

 

دیتا باید به اطلاعات و پس از آن به دانش تبدیل شود

 

در این راستا امیر ناظمی -رئیس سازمان فناوری اطلاعات- در مراسم تبادل قرارداد بین سازمان فناوری اطلاعات ایران و مرکز آمار ایران با موضوع طرح «آمارگیری برخورداری خانوار و استفاده افراد از فاوا» گفت: امروزه در حوزه فناوری، دیتا باید به اطلاعات و پس از آن به دانش تبدیل شود تا کارایی داشته باشد. آمار زمانی برای ما ارزشمند می‌شود که امکان تولید دانش را فراهم کند چرا که دانش می‌تواند بستری را برای مقایسه فراهم کند. این که بتوانیم داده با داده‌های کشورهای دیگر یا در زمان‌های متفاوت، مقایسه کنیم.

 

وی با بیان این‌که کشورهای دنیا از طریق اتحادیه‌های جهانی و سازمان‌های زیرمجموعه ملل متحد به آمار مشترک بین خودشان دست پیدا کنند تا بتوانند آن را برای عموم منتشر کنند، افزود: اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) یکی از نهادهای تخصصی در حیطه فناوری اطلاعات است که شاخص‌هایی برای میزان آمادگی کشورها برای توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات را به شکل دوره‌ای منتشر می‌کند. در سال ۲۰۱۹ تازه‌ترین شاخص‌ها از سوی این اتحادیه اعلام شد.

 

معاون وزیر ارتباطات تصریح کرد: این شاخص‌ها دو محور اصلی دارد. یکی از آن‌ها تعاریف جدید در حوزه فناوری اطلاعات است. تعریف پهنای باند مناسب و کاربر اینترنت در سال‌های گذشته با تغییر زیادی رو به رو شده و برای آمارگیری در حوزه فناوری باید از آن تعاریف که با برگزاری سلسله جلسات متعدد با حضور کشورهای جهان به دست آمده، استفاده کرد. 

 

شاخص‌ها یا باید سرشماری شوند، یا با استفاده از دیتا قابل محاسبه هستند

 

ناظمی ادامه داد: محور بعدی مطرح‌شده در شاخص‌های جدید این است که کدام آمارها باید صورت سرشماری انسانی انجام شود و کدامیک با استفاده از دیتا قابل محاسبه است. افرادی که به پهن باند دسترسی دارند را می‌توان با کمک بانک داده مقایسه کرد اما این کار چالش‌هایی دارد و در برخی موارد دوباره‌شماری اتفاق می‌افتد. برای مثال یک نفر با چند سیم‌کارت که به نام افراد دیگر است به اینترنت دسترسی دارد. در واقعیت با یک کاربر فضای مجازی روبه‌رو هستیم در حالی که بانک دیتا آمار افرادی که سیم‌کارت به نام آن‌هاست را نشان می‌دهد. به همین دلیل بسیاری اوقات آمار بیشتر از تعداد جمعیت کشورها است.

 

وی تاکید کرد: اکنون میزان دسترسی به پهن‌باند از نظر جمعیتی و از طریق تلفن همراه، ۸۴ میلیون نفر است چیزی حدود ۱۰۰ درصد جمعیت کشور اما این آمار به همان علت که ممکن است یک فرد چند سیم‌کارت داشته باشد، آمار درستی نیست. در برخی موارد اینچنینی برای آمارگیری باید به مراجعه انسانی استناد کنیم.

 

معاون وزیر ارتباطات درباره طرحی که با همکاری مرکز آمار قرار است انجام شود، توضیح داد: آمارگیری برخورداری خانوار و استفاده افراد از فاوا از ۲۲ تیرماه آغاز شده است. در این طرح ۲۰ هزار خانوار در کل کشور مورد آمارگیری قرار می‌گیرند. جامعه آماری طوری انتخاب شده تا داده‌های ارائه شده از سوی آن‌ها قابلیت تعمیم به کل کشور را داشته باشد و به پژوهشگران برای دریافت تصویر بهتری از وضعیت جامعه کمک کند. نتایج این طرح تا ۲۵ اسفندماه اعلام خواهد شد. علاوه بر شهروندان و پژوهشگران، افرادی که به تازگی قصد دارند کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کنند، می‌توانند از این داده‌ها به عنوان داده‌های ورودی بهره بگیرند.

 

مهم‌ترین شاخص‌های دنیا وابسته به فناوری اطلاعات هستند

 

همچنین جواد حسین‌زاده -رئیس مرکز آمار ایران- با بیان اینکه در دنیای امروز دیگر نمی‌توان دنیا را بدون اینترنت و رایانه تصور کرد، گفت: بشر بدون دسترسی به حوزه فناوری نمی‌تواند قدم از قدم بردارد که همین مساله اهمیت بنیادین آن را نشان می‌دهد. امروزه مهم‌ترین شاخص‌های دنیا مرتبط و وابسته به فناوری اطلاعات هستند و کشور ما نیز با همت وزارت ارتباطات و سازمان فناوری اطلاعات، توانسته به رشد مناسبی دست پیدا کند.

 

وی با بیان‌اینکه اهمیت دیتا و آمار دیگر بر کسی پوشیده نیست، تصریح کرد: تلاقی فناوری اطلاعات با مقوله آمار، اکنون فضای جدیدی را به وجود آورده و حکمرانی شایسته بدون حکمرانی داده امکان‌پذیر نیست و مرکز آمار مدتهاست از فناوری اطلاعات برای سرشماری استفاده می‌کند.

 

رئیس مرکز آمار تصریح کرد: سال ۱۳۸۸ طرح آمارگیری از کاربران اینترنت را آغاز کردیم. سال ۱۳۹۶ نیز میزان برخورداری و استفاده از اینترنت در جامعه هدف خود را دنبال کردیم. امسال اما با توجه به شاخص‌های ۲۳ گانه‌ای که مورد توصیه اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) است قصد داریم آماری از برخورداری خانوار و استفاده افراد از فاوا تهیه کنیم. آمارگیری با کمک این شاخص‌ها از قدرت بالاتری برخوردار است.

 

آمارگیری برخورداری از سرویس‌های فناوری اطلاعات، از ۲۲ تیرماه تا ۲۰ مرداد

 

 حسین‌زاده درباره فرآیند اجرای این طرح گفت: کارشناسان ما از ۲۲ تیرماه تا ۲۰ مرداد به ۲۰ هزار خانوار در گستره ایران مراجعه می‌کنند تا بر اساس شاخص‌ها به جامعه آماری قابل تعمیم با کل کشور دست پیدا کنند. هر چند اکنون به واسطه شیوع کرونا مراجعه حضوری برای طرح های آمارگیری در دنیا سخت شده و ما نیز از این مساله مستثنی نیستیم. نه تنها در بحث آمار بلکه بسیاری از کشورها در اجرای طرح های آمارگیری و الزامی که برای تقویم انتشار در سازمان‌های ملی دارند نیز با مشکلات مواجه شدند اما با تمهیداتی که در نظام آماری کشور وجود داشته و با همکاری سازمان فناوری اطلاعات، کشور ما وقفه‌ای در تقویم انتشاراتی نداشته و همه را منتشر کرده‌ایم.

 

وی خاطرنشان کرد: اکنون کشور در پنجره جمعیتی قرار دارد؛ به این معنا که ۷۰ درصد جمیعت کشور در سن کار هستند و عملا یکی از شرایط تاریخی را در کشور سپری می‌کنیم. جوانان امروزه برای توسعه کسب و کار یا پیدا کردن شغل برای خود از داده‌ها، اینترنت، رایانه و فناوری اطلاعات استفاده می‌کنند. دستیابی به آماری درباره برخورداری خانوار و استفاده افراد از فاوا می‌تواند کمک شایانی در این زمینه کند.

 

رئیس مرکز آمار افزود: ایران در سال ۹۵ برای اجرای سرشماری اینترنتی در کشور، توانست به رتبه نخست در دنیا دست پیدا کند. در اولین اجرای این شکل از سرشماری ۵۰ درصد مشارکت را شاهد بودیم که در دنیا بی‌نظیر است. شاخص‌های ضریب نفوذ اینترنت در کشور ما با رشد خوبی روبه‌رو شده است که همین نشان می‌دهد ما زمان مناسبی به فضای مجازی ورود کرده‌ایم. از این پس نیز باید به‌روزرسانی زیرساخت‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات را جدی بگیریم تا افرادی که در سن کار قرار دارند بتوانند از این ظرفیت استفاده کنند.