امروزه فناوری به بخش‌های مختلف زندگی بشر ورود کرده است و از دنیای ارتباطات و سلامت گرفته تا خانه‌ها و انواع بازی‌ها، به نوعی از تکنولوژی تأثیر گرفته‌اند. در این میان نظارت بر خوابگاه‌ها، ترافیک شهری، امنیت خانه‌ها و... نیز به موضوعی فناورانه تبدیل شده و با توجه به موفقیت‌آمیز بودن این نظارت‌های فناورانه، پای تکنولوژی به زندان‌ها هم باز شده است. یکی از کشورهایی که از زندان‌های فناورانه استقبال کرده، هنگ کنگ است که گفته می‌شود در آینده‌ای نزدیک همه زندان‌های این کشور هوشمند خواهند شد.

 

با فناوری فرار ممنوع

هنگ کنگ تلاش دارد تا یک زندان هوشمند بسازد که احتمالاً به کابوسی برای زندانیانی تبدیل می‌شود که قصد دارند از هر روش ممکن استفاده کرده و از این مکان تنبیهی فرار کنند چرا که تکنولوژی هرگونه راه فرار را بر آنها می‌بندد. در این زندان قرار است همه دستبندها و پابندهای زندانیان کاملاً هوشمند و قابل ردیابی باشند. همچنین روبات‌هایی در این زندان‌ها به کار گرفته خواهند شد که می‌توانند مواد مخدر را با هر روشی که پنهان و جاسازی شده باشد پیدا کنند. هرچند این زندان در ابتدا شبیه به فیلم‌های علمی-تخیلی به‌نظر می‌رسد و نمونه آن فیلم فرار از نیویورک اثر «جان کارپنتر» است ولی باید گفت همچون سایر مواردی که قبلاً یک آرزو بود و حالا به واقعیت پیوسته، ساخت این زندان در     هنگ کنگ نیز کلید خورده است. درواقع این تکنولوژی‌ها تاکنون در سه زندان کوچک در هنگ کنگ مورد آزمایش و بررسی قرار گرفته و نتیجه کار نیز بسیار رضایتبخش بوده و حالا قرار است همه زندان‌ها در این کشور به سیستم‌های هوشمند مجهز شوند و دیگر هیچ مجرمی در این کشور از هیچ زندانی نتواند فرار کند.

 در این زندان‌ها قرار است طیف گسترده‌ای از گجت‌های هوشمند به‌عنوان هسته اصلی و مرکزی ساختمان‌ها مورد استفاده قرار بگیرد. یکی از این گجت‌های هوشمند دستبندهای الکترونیک و خاصی است که به زندانبان و مسئولان زندان کمک می‌کند تا در هر لحظه بفهمند فرد زندانی در کدام قسمت از فضای زندان قرار گرفته است. این دستبند به سیستم ناوبری و جی پی اس مجهز است و با کمک آن به راحتی می‌توان مکان زندانی را تشخیص داد. در این زندان‌های هوشمند به موارد دیگر نیز توجه شده است و اگر زندانی تلاش کند تا دستبند را از دست خود جدا کند، آن را بشکند، قیچی کند و... بلافاصله یک آلارم هشدار برای مسئولان زندان ارسال می‌شود و می‌توانند در عرض چند ثانیه خود را به فرد زندانی برسانند.

 حتماً در فیلم و سریال‌های مختلف دیده‌اید که گاه زندانیان با استفاده از لوازم مختلف شروع به کندن تونل می‌کنند تا موفق به فرار از زندان شوند که در این زمینه هم زندان‌های هوشمند هنگ کنگ کاملاً هوشیارانه عمل می‌کنند. این دستبندهای هوشمند میزان ضربان قلب زندانی را نیز اندازه‌گیری می‌کنند پس اگر اقدام به فعالیت غیرمعمول مانند حفر تونل کند، ضربان قلبش بالا می‌رود و مسئولان زندان متوجه وجود یک اتفاق غیرطبیعی می‌شوند و می‌توانند مانع وی شوند. این موضوع هنگام درگیری زندانیان با یکدیگر نیز کارساز است چون طی هرگونه درگیری، تعداد ضربان قلب زندانی بالاتر می‌رود و به این ترتیب مسئولان زندان زودتر از چک کردن دوربین‌های امنیتی، می‌توانند از موضوع مطلع شوند یا اگر زندانی دچار مشکل شود و ضربان قلبش بالاتر و پایین‌تر از حد معمول برود کاملاً قابل شناسایی است. لازم به ذکر است که در همه این موارد، اطلاعات وارد سیستم‌هایی مشخص می‌شود و رایانه با آنالیز همه داده‌ها مشخص می‌کند اتفاق ویژه‌ای در حال رخ دادن است یا خیر.

 

هوش مصنوعی و سیستم‌های نظارتی

یکی دیگر از اجزای جالب توجه زندان‌های هوشمند هنگ کنگ، سیستم‌های نظارتی و امنیتی ویدئویی است که مبتنی بر هوش مصنوعی و واقعیت افزوده کار می‌کنند. این سیستم‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با کمک آن، واکنش‌های زندانیان از پس هرگونه مانعی قابل مشاهده است و به این ترتیب به راحتی می‌توان مانع خودکشی احتمالی زندانیان در محل‌های دور از دسترس دوربین‌ها در زندان مانند حمام، دستشویی و... شد. همچنین اگر به هر دلیل یک زندانی غش کند و از حال برود یا نزاع بی‌سر و صدایی بین زندانیان رخ دهد، همه این موارد با کمک این سیستم هوشمند قابل ردیابی است حتی اگر زندانیان اصلاً مقابل دوربین نباشند. تاکنون 12 مورد از این دوربین‌های امنیتی در خوابگاه‌های زندان Pik Uk هنگ کنگ مورد استفاده قرار گرفته است و نتیجه نیز بسیار رضایتبخش بوده است چون که در این خوابگاه‌ها کمترین میزان درگیری و نزاع و همچنین خودکشی در هنگ کنگ گزارش شده است.

 

یک روبات توانمند

شاید یکی از جالب‌ترین موضوع‌ها در زندان‌های هوشمند حضور یک روبات توانمند باشد که می‌تواند مواد مخدر را به هر صورتی که جاساز شده باشد پیدا کند. از آنجا که بسیاری از زندانیان در هنگ کنگ قاچاق مواد مخدر را انجام می‌دهند تنها راه برای انتقال محموله‌های مواد مخدر به زندان را بلعیدن آن می‌دانند تا بعداً همزمان با دفع کیسه‌های پلاستیکی کوچک حاوی مواد مخدر، بتوانند این مواد را در زندان به فروش برسانند و پول هنگفتی به جیب بزنند. درحال حاضر برخی مسئولان زندان به جست و جوی مواد مخدر دفع شده از زندانیان می‌پردازند که مطمئناً این موضوع مطلوب هیچ‌کس نیست به همین دلیل هم در زندان‌های هوشمند هنگ کنگ یک روبات برای این کار طراحی شده است تا بتواند با جست و جو در مدفوع زندانیان مشکوک، بسته‌های حاوی مواد مخدر را به راحتی پیدا کند. هرچند بارها مردم از وجود روبات‌ها و جایگزین شدن آنها در مشاغل مختلف گلایه‌مند بوده‌اند و حتی گفته می‌شود تا سال 2025 حداقل 75میلیون شغل توسط روبات‌ها اشغال شده و از دست انسان‌ها خارج می‌شود ولی احتمالاً این تنها شغلی است که مورد استقبال همه قرار گرفته تا به دست روبات‌ها سپرده شود. این روبات‌ها هزینه‌ای 125هزار دلاری دارند و می‌توانند علاوه بر مواد مخدر اسلحه، پول نقد و... را نیز از زندانیان کشف کنند. گفتنی است که در این زندان‌های هوشمند، اپلیکیشن‌های مختلفی هم برای ایجاد امنیت بیشتر در زندان هوشمند به کار گرفته شده است و روبات‌ها یا مسئولان زندان می‌توانند با کمک این اپ‌ها نظارت بیشتری بر زندانیان داشته باشند.

 

ایمپلنت‌های هوشمند

کاشت ایمپلنت‌های RFID زیر پوست زندانیان نیز یکی دیگر از روش‌های فناورانه‌ای است که قرار است در این زندان‌های هوشمند به‌کار گرفته شود البته هنگ کنگ نخستین کشوری نیست که این روش را به کار می‌گیرد چون این تراشه‌ها پیش از این در زندان‌های بریتانیا به‌کار گرفته شده است. این موضوع در زندان‌های پرجمعیت از اهمیت بیشتری برخوردار است چرا که با وجود این تراشه‌ها در زیر پوست زندانی‌ها، مسئولان می‌توانند با کمک تکنولوژی ماهواره و امواج رادیویی، به‌صورت لحظه‌ای از محل حضور آنها اطلاع یابند که به این ترتیب احتمال فرار آنها به حداقل می‌رسد. در بریتانیا این تراشه‌ها در زیر پوست و روی قوزک پا کاشته شده است. به هرحال این تراشه از دستبند یا پابند بسیار راحت‌تر بوده و پیگیری آن نیز آسان‌تر است.

در زندان‌های هنگ کنگ قرار است از فناوری‌هایی که در زندان‌های امریکا مورد استفاده است نیز بهره گرفته شود. به‌عنوان مثال یکی از این فناوری‌ها امضاهای صوتی است. در امریکا برای نظارت بر زندانیان از دیتابیس‌های بیومتریک استفاده می‌شود و در آخرین گام از نمونه صدای زندانیان نیز به‌عنوان یک عامل بیومتریک استفاده می‌شود تا با تطبیق دادن صدای فعلی زندانی با نمونه‌های پیشین مشخص شود که هیچ یک از آنها خود را به جای دیگری معرفی نکرده باشد. به این ترتیب می‌توان بر صدای زندانیان هنگام صحبت کردن پشت تلفن نیز نظارت کرد تا مانع هرگونه کلاهبرداری از داخل زندان شوند.

به‌هرحال با کمک چنین فناوری‌هایی مطمئناً مدیریت بر زندان‌ها قوی‌تر می‌شود هرچند هیچ یک از فناوری‌ها نمی‌توانند جای هیچ یک از مسئولان زندان را بگیرند. انتظار می‌رود با توجه به موفقیت زندان‌های هوشمند هنگ کنگ، این نمونه در کشورهای دیگر جهان نیز پیاده‌سازی شود.