طرفرداران رمزارز یا پول دیجیتالی از آن به عنوان جایگزینی برای ارزهای رایج نام می‌برند. دارایی‌هایی که در چنگال بانک‌ها و نهاد‌های مالی تحت کنترل دولت‌ها گرفتارند و بنا به خواسته آنان رفتار می‌کنند. حال تصور کنید دولتی که ضامن و حاکم بر سیستم مالی است پا به فرار گذاشته و کسانی بر کشور آن حاکم شوند که در پنج سال حکومت سابق خود (۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱)، میراثی جز ترس به جای نگذاشتند. در چنین شرایطی مردم نگرانی پول‌ها و پس‌اندازهای خود در بانک‌ها خود می‌شوند.
شاید تصاویر صف‌های طولانی مقابل بانک‌های کابل را قبل و بعد از تصرف آن از سوی طالبان دیده باشید. مردم افغانستان در یک واکنش طبیعی نگران پس انداز و دارایی‌های خود هستند و وقتی ترس و نگرانی حاکم شود همه به دنبال راهی برای خروج دارایی یا تبدیل آن به چیزی مطمئن تر ارز رایج کشور هستند.
صف مردم تقاضی پول در مقابل یکی از بانک‌های افعانستان
رمزارزها راهی برای نجات دارایی افغان‌ها
رشد و توسعه تکنولوژی و بوجود آمدن مفهومی به نام رمزارز و کریپتوکارنسی باعث شده تا گزینه دیگری به جز خرید طلا و ارزهای معتبر جهان در اختیار مردم افغانستان قرار بگیرد. رمزارزها در اختیار دولت نیستند و نیازی نیست نگران طالبان و تاثیر آن برآنها بود و از سویی خیلی ساده می‌توان آنها را به هرکجای جهان منتقل کرد.
شاید همین موضوعات باعث شده تا کشوری که تولید ناخالص داخلی‌اش طبق گزارش بانک جهانی در سال گذشته حدود ۲۰ میلیارد دلار بود، در گزارش جدید Chainalysis به بیستمین کشور از لحاظ استفاده از رمزارز و کریپتو در بین ۱۵۴ کشور این رده بندی تبدیل شود. در حالی که یک سال پیش یعنی در سال ۲۰۲۰، افغانستان به دلیل استفاده ناچیز جایی در این رده بندی نداشت.
تورم شدید در انتظار افغانستان
پیش‌بینی می‌شود ارزش پول ملی افغانستان به اندازه‌ای کاهش یابد که حتی خرید نان را نیز مشکل کند.
با قدرت گرفتن طالبان در افغانستان بسیاری از متخصصان معتقدند که یک دوره تورم شدید در انتظار این کشور است. به گزارش گاردین ۹ میلیارد دلار دارایی‌های بانک مرکزی این کشور در آمریکا به حالت معلق درآمده و با عدم تزریق دلار به سیستم مالی این کشور بسیاری از افغان‌ها با افزایش قیمت کالاهای اساسی و کمبود پول مواجه هستند.
با سقوط دولت قبلی، حقوق بسیاری از کارکنان دولتی پرداخت نشده و اجمال احمدی، رئیس سابق بانکی مرکزی افغانستان، معتقد است که با این وضعیت تورم این کشور دورقمی خواهد شد.
گریمی اسمیت، محققی در موسسه توسعه خارجی (Overseas Development Institute)، می‌گوید: «افغانی (پول رایج افغانستان) به تزریق دلار آمریکا به طور مداوم و گاهی حتی هفتگی عادت دارد. اگر این تزریق پول در دوران طالبان صورت نگیرد، من فکر می‌کنم که کاهش ارزش پول ملی حتی خرید نان را نیز برای مردم عادی دشوار می‌کند.»
اد دولان از مرکز نیسکانن (Niskanen Center)، اتاق فکری در واشنگتن، نیز می‌گوید: «به نظر می‌رسد که کمک‌های خارجی و خصوصی عمدتا متوقف شده‌اند. مردمی که با ارز رایج داخلی یعنی افغانی پس انداز کرده‌اند تلاش می‌کنند تا آنرا به دلار یا کالا تبدیل کنند و همین موضوع باعث رشد بیشتر قیمت‌ها می‌شود.»
مردم در کشوری که دیگر دلار چندانی به آن تزریق نمی‌شود به هر طریقی به دنبال حفظ ارزش دارایی خواهند بود و تجربه تورم شدید ونزوئلا نشان می‌دهد که رمزارزها همیشه یکی از گزینه‌های اصلی در این شرایط محسوب می‌شوند.
گزارشی از بی‌بی‌سی در سال ۲۰۱۹ نشان داد که مردم ونزوئلا برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به بیتکوین و دیگر رمزارزها روی آورده‌اند و این درحالی بود که در آن زمان بیتکوین یکی از بدترین و پرنوسان‌ترین دوران خود را تجربه می‌کرد و ارزش آن از اوج قیمتش در سال ۲۰۱۸ (بیش از ۲۰ هزار دلار) به حدود ۳ هزار دلار رسیده بود.
حفظ ارزش و خروج دارایی دلایل اصلی استفاده از رمزارز
کمبود پول نقد، افزایش قیمت‌ها، کاهش قیمت ارز رایج و هرج و مرج هر عقل سالمی را به فکر تبدیل دارایی و جلوگیری از کاهش ارزش آن می‌اندازد. بیتکوین، اتریوم و لایت‌کوین سه رمزارز پرطرفداری هستند که توجه جامعه افغانستان را به خود جلب کرده‌اند.
بیتکوین یا طلای دیجیتال مدتی است که دوران خوبی را تجربه می‌کند و پس از یک دوره سقوط قیمت، حالا بار دیگر به اوج قیمت خود نزدیک شده است. این رمزارز در حال حاضر با ارزش بازار ۹۴۰ میلیارد دلار با اینکه تنها کسری از بازار حدود ۱۲ هزار میلیارد دلاری طلا محسوب می‌شود اما با توجه به عمر کوتاه و ۱۲ سالهای که دارد به خوبی توانسته خودش را به عنوان یکی از منابع مهم حفظ ارزش به ویژه در بازار سرمایه‌گذاری خرد معرفی کند.
بازار رمزارزها روی هم رفته ۲.۲۴ هزار میلیارد دلار ارزش دارد
افغان‌هایی که حالا حدود ۷۰ درصد به تلفن همراه دسترسی دارند و ۸ میلیون و ۶۴۰ هزار نفرشان از اینترنت استفاده می‌کنند علاوه بر اینکه رمزارز را گزینه خوبی برای حفظ ارزش دارایی‌های خود می‌دانند برای خروج نیز به این ابزار وابسته‌اند.
مطمئنا هیچ حاکمیتی به خروج ارز و دارایی از کشورش علاقه‌مند نیست و طالبان هم یکی از این حکومت‌ها است. با شروع حاکمیت آنها بسیاری از افغان‌ها به فکر مهاجرت افتاده و حالا تصور کنید بخواهید دارایی خود را از کشوری با حاکمیت طالبان خارج کنید. مطمئنا کار سختی است و اگر حتی دولت را تابع قانون تصور کنیم، این فرایند به آهستگی انجام می‌گیرد.
با این حال رمزارزهایی مثل بیتکوین تنها در ارز چند دقیقه تا چند ساعت، دارایی شما را از به هرکجا که بخواهید منتقل می‌کنند. به همین دلیل است که نرخ استفاده از رمزارزها در افغانستان بالا رفته و بسیاری از آن برای انتقال دارایی‌های خود به کشور مقصدشان استفاده می‌کنند.
رمزارز ابزاری برای جنگ با طالبان
چارلز هاسکینسون، بنیان‌گذار کاردانو و هم‌بنیان‌گذار اتریوم، در مصاحبه با شبکه CNBC گفت که کریپتو می‌تواند به ابزاری برای جنگ با طالبان تبدیل شود.
هاسکینسون حریم خصوصی رمزارزها را ابزاری مفید در دست شهروندان افغانستان برشمرد.
چالزز هاسکینسون، بنیانگذاری کاردانو در مصاحبه با CNBC درمورد وضعیت افغانستان صحبت می‌کند
او با اشاره به حضور کریپتو در افغانستان گفت: «باور دارم که رمزارزها از این پس نقش پررنگ‌تری در افغانستان و جنگ علیه طالبان ایفا می‌کنند. جنگ داخلی و تنش ادامه دارد و آنها برای این کار به منابع نیاز دارند.»
هاسکینسون معتقد است که رمزارز یک فرصت برای این کشور جنگ زده محسوب می‌شود. باید دید که رمزارز چه نقشی در روند کشور داری طالبان ایفا می‌کند و چطور به ابزاری برای «مقاومت علیه رژیمی» تبدیل می‌شود که «به حقوق مردمش اهمیتی نمی‌دهد.»
