تصمیم وزارت ارتباطات برای فروش پروانه اپراتوری فیبرنوری به شهرداری تهران که به بهانه انحصار شبکه فیبر مخابرات در دست انجام است، واکنشهای زیادی را از سوی فعالان حوزه ICT به دنبال داشته است.
محمدجواد آذری جهرمی روز سه شنبه در ششمین نمایشگاه اینترنت اشیا با تاکید بر اینکه «در تلاش است تا بتواند انحصار مخابرات را که تاکنون باعث عقب‌ماندگی در بخش توسعه اینترنت ثابت شده را از بین ببرد» از تصمیم برای واگذاری پروانه ارائه خدمات فیبر درون شهری به شهرداری تهران خبر داد تا شهرداری با ارائه سرویس B۲B بستر ارتباطی خود را در اختیار اپراتورهای ارتباطی و سازمان‌ها قرار دهد.
به گفته وزیر ارتباطات، در حوزه ارتباطات بین شهری درون استانی به دلیل ارائه پهنای باند از مسیر B۲B توسط پروانه اپراتوری ایرانیان نت در ۵ استان، انحصار مخابرات شکسته شده و رگولاتوری با فروش این پروانه به شهرداری تهران و ایجاد ۷۰ مرکز مخابراتی در این شهر، این انحصار را در تهران نیز خواهد شکست.
اظهارات وزیر ارتباطات درخصوص انحصار شرکت مخابرات ایران در حالی است که صدور ۱۷ پروانه برای اپراتورهای خدمات اینترنت ثابت FCP و SERVCO طی سالهای اخیر توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با هدف رفع این انحصار صورت گرفته است.
با این حال شرکت مخابرات ایران در واکنش به اظهارات وزیر ارتباطات در بیانیه‌ای اعلام کرد: «کاملاً واضح است که دعوایی که وزیر ارتباطات با شرکت مخابرات فعلی به راه انداخته است یک بده بستان سیاسی است. اما باید متذکر شد و تاکید کرد که تضعیف شرکت مخابرات ایران به هر دلیلی، نتیجه‌ای جز تضعیف صنعت مخابرات و ارتباطات، تمامی مشتریان حوزه آی سی تی کشور و حتی سایر اپراتورهای ارتباطی کشور نخواهد داشت.»
در حوزه ارتباطات ثابت، انحصاری در کار نیست
در این زمینه میثم سیدصالحی مدیرعامل سروش رسانه به عنوان یکی از شرکتهای دارای پروانه خدمات ارتباطی ثابت (servco) در گفتگو با خبرنگار مهر، تصمیم وزارت ارتباطات مبنی بر واگذاری مجوز فعالیت در حوزه شبکه فیبر به شهرداری تهران را اقدامی غیررقابتی و به ضرر فعالان این عرصه عنوان کرد و گفت: پروانه‌ای که بنا شده به شهرداری تهران داده شود از چند جنبه باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: نخست اینکه این بدعتی خواهد بود که اگر اتفاق بیافتد در مورد ۵۰۰ شهر دیگر کشور نیز احتمالاً تکرار خواهد شد و هر شهرداری از این پس، حق خود می‌داند که اجازه ندهد اپراتورهای مخابراتی اقدام به فیبرکشی و برقراری ارتباطات کنند و خودش هزینه مجوز را پرداخت کرده و راسا اقدام کند. از این طریق در واقع یک منبع درآمدی را برای شهرداری‌ها ایجاد خواهد کرد.
سید صالحی با تاکید بر اینکه این مصوبه فرآیند ارائه سرویس توسط اپراتورهای ثابت را دچار چالش جدی خواهد کرد، گفت: اینکه گفته میشود که این اقدام با هدف رفع انحصار مخابرات صورت می‌گیرد به هیچ عنوان درست نیست. چرا که انحصاری در مخابرات وجود ندارد و ۱۷ پروانه برای فعالیت اپراتورهای FCP صادر شده است که اختیارات آن معادل مخابرات و حتی تعهدات آن در برخی موارد کمتر از مخابرات است. این اپراتورها مجوز دارند که شبکه فیبر را توسعه دهند و فیبر جدید ایجاد کنند.
شهرداری مانعی بر سر راه توسعه فیبرنوری
وی یکی از دلایلی که این اپراتورها تا به حال نتوانسته‌اند کار کنند چه در تهران و چه در سایر کشور را مربوط به اعدادی دانست که شهرداری بابت واگذاری مجوز مطالبه می‌کند و گفت: این موضوع به موانعی بازمی گردد که شهرداری‌ها در اقدام اپراتورها به کشیدن فیبر و توسعه شبکه ایجاد کرده‌اند.
مدیرعامل سروش رسانه گفت: از سوی دیگر پیش از این نیز بارها در کمیسیون تنظیم مقررات مساله ارائه خدمات مازاد دستگاه‌ها به اپراتورها مطرح شده و حتی در مصوبه ۲۷۱ ، کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مجوزی صادر کرد که دستگاه‌ها امکانات مازادشان را بتوانند به اپراتورهای FCP در قالب توسعه شبکه ارائه دهند.
این فعال حوزه اینترنت تاکید کرد: با این وجود اگر شهرداری هم در حال حاضر امکانات مازاد و یا فیبری موجود دارد که بیش از نیازش کشیده شده است، می‌تواند آن را در قالب مصوبه ۲۷۱ در اختیار اپراتورها قرار دهد.
به گفته سیدصالحی، وظیفه شهرداری ایجاد ارتباط در تهران نبوده و نیست. این تداخل، وظایف دستگاهی و یا حداقل تداخل در پروانه اپراتورهای اینترنت محسوب میشود.
وی با اشاره به مجموعه‌هایی که قبلاً اقدام به توسعه شبکه فیبر کردند گفت: سروش رسانه از سال ۸۲ شبکه فیبرش را توسعه داده و همه هزینه‌های شهرداری را در زمان خودش پرداخت کرده و به طور قانونی این شبکه را توسعه داده است.
مدیرعامل سروش رسانه تصریح کرد: پروانه جدیدی که قرار است به شهرداری تهران ارائه شود، به معنای نفی خدمات و از بین رفتن دارایی شرکتهای FCP و SERVCO است. این درحالی است که سازمان تنظیم مقررات بنا بوده که حافظ منافع شرکتهای ارتباطی باشد و هم اکنون با واگذاری پروانه به شهرداری تهران، دارایی و سرمایه گذاری مالکان اپراتورهای خصوصی را از بین می‌برد.
وی با طرح این سوال که با این وجود چرا باید اپراتورهای اینترنت ثابت تسهیم درآمد به سازمان رگولاتوری داشته و یا حق السهم پروانه پرداخت کنند، گفت: با وجود اینگونه تصمیم‌ها، ممکن است از فردا به هر مجموعه‌ای که در خیابان‌های شهر امکان حفاری و ایجاد یک مسیر ارتباطی داشته باشند این حق را بدهند. برای مثال شرکتهای آب و فاضلاب و توزیع نیروی برق و یا مجموعه‌های شهرداری هم می‌توانند این مجوز را بگیرند و هر کدام برای خودشان یک محل درآمدی برای کندن از بدنه نحیف ارتباطات ثابت ایجاد کنند.
استهلاک ارتباطات ثابت کشور به دلیل محدودیت‌های تعرفه‌ای
سیدصالحی با بیان اینکه طی سالهای اخیر ارتباطات ثابت به شدت به دلیل پایین بودن و محدود شدن تعرفه‌ها در حال استهلاک است و روز به روز محدود تر میشود، در مورد دلایل عدم توسعه اینترنت ثابت گفت: بخشی از عدم توسعه شبکه ارتباطات ثابت به عدم ورود سرمایه گذار بر می‌گردد. ارتباطات ثابت برای توسعه شبکه، نیاز به سرمایه گذاری سنگین دارد. اما متأسفانه ظرفیت‌های بازگشت این سرمایه گذاری در شبکه ارتباطات ثابت به دلیل سیاست‌های تعرفه‌ای سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی وجود ندارد.
به گفته وی، سال‌ها است که اپراتورهای ثابت نمی‌توانند برای توسعه شبکه شأن جذب سرمایه کنند. چرا که نمی‌توانند آن سرمایه را برگردانند و هیچ جذابیتی برای سرمایه گذار وجود ندارد. لذا سرمایه جدیدی هم وارد این عرصه نمی‌شود و شبکه ای توسعه پیدا نمی‌کند.
مدیرعامل سروش رسانه با اشاره به اینکه عمده توسعه ما نیز به سالهای ۸۷ و ۸۸ بازمی گردد که در آن زمان جذابیت فروش اینترنت و توسعه شبکه و سودی که برای شرکت‌ها باقی می‌ماند، این ظرفیت را ایجاد می‌کرد، گفت: حتی از تسهیلات بانکی و امثال آن نیز می‌شد برای توسعه شبکه استفاده کنند. اما علت اینکه شرکت‌ها نمی‌توانند به سمت توسعه حرکت کنند نبود سرمایه گذاری است و علت نبود سرمایه گذاری جدید نیز به مشکلات تعرفه گذاری وزارت ارتباطات باز می‌گردد.
مدیریت مخابرات اجرای مصوبه بیت استریم را معوق کرده بود
وی در مورد اظهارات وزیر ارتباطات مبنی بر اینکه مخابرات اجرای مصوبه بیت استریم را متوقف کرده است و رگولاتوری در حال پیگیری جرایمی برای مخابرات است، گفت: طی این سال‌ها شرکتهای FCP امکاناتی را از مخابرات گرفته‌اند و هم اکنون نیز بخش عمده‌ای از ارتباطات شبکه اپراتورهای ثابت بر بستر مخابرات ایران است.
سیدصالحی خاطرنشان کرد: در مورد اجرای مصوبه بیت استریم یک درگیری جدی میان شرکت مخابرات ایران و شرکتهای اینترنتی وجود داشت و علت اصلی آن این بود که بدنه شرکت مخابرات و نماینده دولت، قصدی بر انجام این مصوبه نداشت. اما اخیراً و با تغییر بدنه مدیریتی، ما با مخابرات تعامل کرده‌ایم و مخابرات به راحتی قرارداد بیت استریم را امضا کرده و آماده واگذاری امکانات است.
وی با بیان اینکه طی ۳ سال گذشته نماینده دولت در مخابرات، این پروژه را قفل کرده و اجازه نمی‌داد پیش رود، تاکید کرد: اما با تغییراتی که به تازگی در بخش اجرایی مخابرات اتفاق افتاده، این معضل هم برطرف شده است.
مدیرعامل سروش رسانه با اشاره به اینکه میشود در یک تعامل برد برد مناسب مخابرات را انگیزه مند کرد که امکاناتش را به صورت عمده در اختیار سایرین قرار دهد، ادامه داد: کما اینکه در پروانه FCP ها نیز سایر دارندگان شبکه باید امکانات خودشان را برای دارندگان پروانه‌های پایین دست مانند «سروکو» و یا مشترکین به صورت مساوی قرار دهند. اما این تکلیف از سمت FCP ها نیز انجام نمی‌شود و هیچ گاه خبرهایی نمی‌شنویم که آنها امکاناتشان را در اختیار سایرین قرار نداده‌اند.
وی گفت: به طور کل باید گفت که پروانه‌ای که به شرکتهای FCP و SERVCO داده شد به لحاظ ظرفیت، امکانات خوبی را در اختیار آنها قرار داد و این پروانه محدودیت تکنولوژی ندارد. اما مشکل از جایی شروع شد که از مصوبه ۱۸۱ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، تعرفه‌های adsl به شدت محدود شد و در مصوبات بعدی نیز این روند ادامه پیدا کرد. به رغم رشد همه جانبه هزینه‌ها ، تعرفه به صورت دستوری ثابت مانده است.
سیدصالحی خاطرنشان کرد: روز به روز که جلوتر می‌رویم و هزینه‌ها افزایش می‌یابد، ما شاهد استهلاک شبکه خود هستیم و هزینه‌ای برای بهینه سازی وجود ندارد. به همین دلیل کیفیت دچار افت و کاهش خواهد شد. مشکل مربوط به تعرفه گذاری است و نه اصل پروانه.
تعرفه غیرمنصفانه اینترنت ثابت در برابر اینترنت موبایل
وی گفت: سازمان تنظیم مقررات ارتباطات به عنوان تنظیم کننده بازار با این پروانه‌ها به نوعی به ۱۸ مخابرات در کشور پروانه داده و مشخص است که در این زمین به این کوچکی، این تعداد اپراتور حتماً تعارضات جدی با هم خواهند داشت. برخی غیرفعال و برخی فعالیت بی ثمر خواهند داشت و در رقابت هم رقابت غیرمنصفانه ای بین آنها شکل خواهد گرفت.
مدیرعامل سروش رسانه افزود: در این بازار تعرفه غیر منصفانه، سازمان تنظیم مقررات در تعرفه موبایل ورود کرد و هم اکنون تعرفه‌های موبایل در کشور ما با تعرفه‌های ارتباطات ثابت برابری می‌کند و این در دنیا بی سابقه است. مسلماً ارتباطات موبایل تغییر قیمت جدی نسبت به ارتباطات ثابت دارد که این باعث گسترش ارتباطات موبایل و مهجور ماندن ارتباطات ثابت شده و توسعه ارتباطات ثابت را از سال ۹۲ به بعد بسیار کند کرده است.
سید صالحی معتقد است که اگر پروانه فروشی وزارت ارتباطات تمام نشود و این وزارتخانه هر بار با دادن یک پروانه به دنبال گرفتن پولی به اسم توسعه شبکه باشد، همچنان این روند نزولی در صنعت ارتباطات ثابت ادامه خواهد داشت.
وی گفت: این مدل پروانه فروشی سازمان تنظیم مقررات ارتباطات در ازای گرفتن پول قطعاً منجر به آسیب صنعت ارتباطات در کوتاه مدت میشود و باور اعطای مجوز به شهرداری تهران برای ارائه خدمات فیبر، بسیار سخت است.
خبرگزاری مهر در همین زمینه تلاش کرد با مسئولان سازمان تنظیم مقررات ارتباطات نیز ارتباط برقرار و از این طریق نسبت به انتشار پاسخ این سازمان نیز اقدام کند اما مسئولان این سازمان تا این لحظه به پیگیری‌های خبرنگار مهر واکنشی نشان نداده و حاضر به پاسخگویی نشدند.
